‘Print is comfortable only with finality’, betoogt Walter Ong in zijn bekende boek Orality and Literacy. Hij stelt dat gedrukte boeken statisch en onveranderlijk waren, terwijl handschriften in voortdurende dialoog waren met de omgeving waarin ze functioneerden. Dat onderscheid blijkt in werkelijkheid genuanceerder. Van sommige edities van vroegmoderne drukken is geen enkel exemplaar hetzelfde: er zijn pagina’s verwijderd, teksten bijgeschreven en afbeeldingen ingekleurd of toegevoegd. Deze lezing beschouwt de rol van gebruikers en lezers in het personaliseren en aanpassen van vroege drukken. De nadruk zal met name liggen op religieuze, Nederlandstalige drukken uit de zestiende en zeventiende eeuw. Wat voor aanpassingen deden gebruikers in deze boeken? En vooral ook: waarom deden ze dat?

Dr. Renske Hoff is universitair docent Middelnederlandse Letterkunde aan de Universiteit Utrecht.

Deelname is gratis, maar inschrijven is verplicht
Inschrijven kan via deze link.