Description

De Mechelse rederijker Willem de Gortter (1585–na 1637) vervaardigde in de eerste decennia van de zeventiende eeuw een handschrift (Brussel, KBR, hs. 15.662) waarin hij zijn eigen literaire werk verzamelde, naast teksten van auteurs die hij bewonderde. In dat handschrift noteerde hij een intrigerend gedicht over zijn eigen bibliotheek, waarin niet minder dan 41 boektitels verstopt blijken te zitten. Deze bijdrage geeft een geannoteerde transcriptie van dit gedicht en identificeert de boektitels uit De Gortters collectie en de specifieke drukken die hij daarvan kan hebben bezeten. De identificatie biedt een vertrekpunt om de intellectuele horizon van De Gortter te schetsen. Als protestant in de katholieke Zuidelijke Nederlanden moet hij een buitenbeentje zijn geweest in zijn rederijkerskamer De Peoene, wat ook blijkt uit het gebrek aan archivalische evidentie voor zijn lidmaatschap. Desondanks ademt zijn handschrift een grote bewondering voor rederijkersliteratuur, niet alleen uit Mechelen maar ook uit andere steden. Een bijzondere voorkeur lijkt De Gortter te hebben gehad voor Jan Baptist Houwaert (1533–1599), die net als De Gortter worstelde met zijn confessionele en politieke positie in de Nederlanden ten tijde van de Opstand. Naast teksten van Houwaert en het obligate werk van de Oudenaardse priester-rederijker Matthijs de Castelein, bevatte De Gortters bibliotheek voornamelijk werk dat in Antwerpse rederijkerskringen moet worden gesitueerd, o.a. van Willem van Haecht en vertalingen van de hand van Cornelis van Ghistele. Interessant is dat vele van de boeken in De Gortters bibliotheek relatief recent op de pers waren gelegd, en vaak ook uitsluitend in het Noorden. Dat wijst erop dat De Gortter niet alleen de vinger aan de pols hield van wat zoal verscheen in zijn interessegebieden, maar eveneens dat hij toegang heeft gehad tot de Noordelijke boekenmarkt, allicht gedurende het Twaalfjarig Bestand (1609–1621). Over het algemeen leren we De Gortter via zijn bibliotheek kennen als een bescheiden intellectueel, geïnteresseerd in volkstalige literatuur, vertaalde klassieken, geschiedenis, aardrijkskunde en recht. Met uitzondering van enkele titels die zijn rebelse sympathieën verraden en die hij dus naar eigen zeggen in het geheim koesterde, zal zijn bibliotheek goed hebben aangesloten bij vele rederijkersbibliotheken uit zijn tijd.